Proponuję państwu przykład lekcji przeprowadzonej przeze mnie dla uczniów I klasy gimnazjum na temat: Muzyka epoki średniowiecza i renesansu. W duże mierze dbałam o to, by owe zajęcia rozbudzały i rozwijały krtyczną postawę uczniów wobec muzyki, jej odmian i form, by czynnie uczestniczyli w zajęciach, wykazywali pozytywną postawę wobec stawianych zadań i samodzielnie rozwiązywali problemy w działaniu.
KONSPEKT HOSPITACJI DIAGNOZUJĄCEJ TEMAT LEKCJI: Muzyka epoki średniowiecza i renesansu KLASA: I A PRZEDMIOT: sztuka (muzyka) NAUCZYCIEL PROWADZACY: Katarzyna ADAMEK TERMIN:
STANDARDY WYMAGAŃ
Uczeń:
- Interpretuje teksty kultury
- Wyszukuje informacje zawarte w różnych tekstach kultury
- Dostrzega i analizuje konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury: historyczny, filozoficzny, religijny, plastyczny, muzyczny i wypowiada się na ich temat
- Dostrzega wartości wpisane w teksty kultury
- Analizuje, porównuje, porządkuje i syntezuje informacje zawarte w tekstach kultury
CELE OPERACYJNE
Uczeń:
- Omawia genezę chorału gregoriańskiego
- Rozpoznaje muzykę chorałową
- Wymienia cechy muzyki chorałowej
- Wymienia najstarsze zabytki polskiej kultury muzycznej
- Rozpoznaje i analizuje melodię Bogurodzicy i Gaude Mater Polonia
- Rozpoznaje i porównuj pieśni epoki renesansu Już się zmierzcha Wacława z Szamotuł i Nieście chwałę mocarze z Melodii na psauterz Polski
- Potrafi na podstawie słuchanego utworu wyjaśnić cechy muzyki polifonicznej
METODY I TECHNIKI PRACY:
- aktywizująca
- rozmowa kierowana
- dyskusja
- praca w grupach
- ćwiczeniowa
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
utwory muzyczne na kasetach lub płytach CD
wieża audio
tablice poglądowe
podręczniki
karty do pracy samodzielnej lub grupowej
karty z odpowiedziami TAK lub NIE
CELE OPERACYJNE 0panowana wiedza i umiejetności
- Uczeń omawia genezę chorału gregoriańskiego
Uczeń wie ,że:
- w 313r.zostaje wydany przez cesarza Konstantyna Wielkiego Edykt Mediolański (przyznający chrześcijanom wolność)
- rozpoczyna się rozwój muzyki kościelnej a ośrodkami kultury muzycznej są: kościoły, katedry, klasztory
- kantor pełni ważną rolę muzyka kościelnego, prowadzącego szkołę chóralną i zajęcia muzycznej
- Papież Grzegorz Wielki w VI/VII w (590-604) poleca dokonać wyboru utworów wykonywanych na nabożeństwach i zebrać je w tzw. ANTYFONARZ (śpiewnik kościelny).Zbiór tych pieśni nazwano CHORAŁEM GREGORIAŃSKIM
- Uczeń rozpoznaje muzykę chorałową
Uczeń rozpoznaje, że:
- utwór śpiewany jest w kościele, katedrze, klasztorze
- utwór wykonuje chór męski
- tekst i wykonanie wskazuje na to ,że jest to pieśń kościelna
- pieśń wykonywana jest w języku łacińskim
- Uczeń wymienia cechy muzyki chorałowej
Uczeń wie ,że muzyka chorałowa jest:
- jednogłosowa
- ametryczna
- melizmatyczna
- Uczeń wymienia najstarsze zabytki polskiej kultury muzycznej
Uczeń wie ,że do najstarszych zabytków muzyki polskiej należą:
- Bogurodzica- anonim XIII w
- Gaude Mater Polonia – Wincenty z Kielczy XIII w
- Uczeń rozpoznaje i analizuje melodię Bogurodzicy i Gaude Mater Polonia
Uczeń rozpoznaje i analizuje pieśni:
|
Bogurodzica |
Gaude Mater Polonia |
język |
polski -staropolski |
łacina |
rodzaj |
religijny, a cappella |
religijny, a cappella |
|
wokalny |
wokalny |
wykonawca |
chór męski |
chór mieszany |
ilość głosów |
1-głosowy |
2-głosowy |
metryczność |
ametryczny |
metryczny |
melizmatyka |
występuje |
występuje |
- Uczeń rozpoznaje i porównuje pieśni epoki renesansu Już się zmierzcha Wacława z Szamotuł i Nieście chwałę mocarze z Melodii na psauterz Polski Mikołaj Gomółka
Uczeń rozpoznaje i porównuje pieśni :
tytuł |
Już się zmierzcha |
Nieście chwałę mocarze |
|
(1556) |
(1580) |
autor |
Wacława z Szamotuł |
Mikołaj Gomółka |
rodzaj |
wokalny,świecki |
wokalny, psalm-uroczysta pieśń religijna |
faktura |
POLIFONIA |
HOMOFONIA |
wykonawca |
chór mieszany |
chór mieszany |
- Uczeń potrafi na podstawie słuchanego utworu wyjaśnić cechy muzyki polifonicznej
Uczeń potrafi wyjaśnić, że:
POLIFONIA- to wielogłosowa technika kompozytorska, polegająca na równoczesnym prowadzeniu kilku samodzielnych linii melodycznych czyli każdy głos prowadzi własną, samodzielną melodię HOMOFONIA - jeden z typów techniki kompozytorskiej, eksponujący melodię ( zazwyczaj w najwyższym głosie), której podporządkowane są współbrzmienia harmonicznie pozostałych głosów PRZEBIEG LEKCJI
- Przy świetle świec uczniowie wysłuchują fragmentu chorału gregoriańskiego Triadum Sacrum w wykonaniu Chóru Mnichów zakonu cysterskiego z Casamari.
- rozmowa n.t. nastroju i odczuć słuchaczy
- wręczenie kart z odpowiedziami TAK lub NIE, które należy podnieść do góry gdy odpowiedź uważa się za prawidłową i odwrotnie
PYTANIA:
- gdzie śpiewany jest utwór?
- kto wykonuje utwór?
-
- co wskazuje na to, że jest to pieśń religijna?
- w jakim języku wykonywany jest utwór?
PROPONOWANE ODPOWIEDZI DO WYBORU:
- W kościele lub w katedrze
- W małym kameralnym pomieszczeniu, typu klasa lekcyjna
- Solista
- Chór męski
- Skoczny i wesoły rytm
- Tekst i wykonanie przypominające pogłos, echo
- łacina
- język polski
- Odpowiedź na TAK sygnalizowana jest przez podniesienie zielonej karteczki
- Odpowiedź na NIE sygnalizowana jest przez podniesienie czerwonej karteczki
- Przypomnienie genezy powstania takiego rodzaju pieśni jakim jest chorał gregoriański.
Kto, kiedy i w jakim celu ogłosił Edykt Mediolański? Gdzie powstają główne ośrodki muzyki i dlaczego? Kto to jest kantor i jakie były jego zadania? Jaki udział przy powstaniu śpiewnika -ANTYFONARZA miał papież Grzegorz Wielki?
- Jakie cechy posiada muzyka chorałowa?
Zaznacz prawidłową odpowiedź
MUZYKA CHORAŁOWA JEST: JEDNOGŁOSOWA WIELOGŁOSOWA
METRYCZNA AMETRYCZNA
MELIZMATYCZNA NIEMELIZMATYCZNAPo zaznaczeniu odpowiedzi sprawdzenie ich prawidłowości i wyjaśnienie pojęć.
- Dyskusja n.t. Co to jest ZABYTEK?
- czy muzyka może być zabytkiem?
- czy znacie jakieś pieśni, które nazywamy zabytkami?
- Rozdanie uczniom zapisu nutowego poznanych pieśni średniowiecznych.
Zadanie do wykonania indywidualnie - wpisz w brakujących miejscach tytuł pieśni i autora.
Gaude, mater Polonia Wincenty z Kielczy Tu zapis kilku taktów Gaude .mater Polonia Bogurodzica anonim XIII w / XIV w Tu zapis kilku taktów Bogurodzicy
- Wysłuchanie Bogurodzicy i Gaude Mater Polonia.
Praca samodzielna na karteczkach-uzupełnić. Bogurodzica Gaude Mater Polonia język rodzaj utworu wykonawca ilość głosów metryczność melizmatyka
- język
polski -staropolski łacina
- rodzaj utworu
religijny, a cappella ,wokalny religijny, a cappella, wokalny
- wykonawca
chór męski chór mieszany
- ilość głosów
1-głosowy 2-głosowy
- metryczność
ametryczny metryczny
- melizmatyka
występuje nie występuje
- Uczniowie rozpoznają poszczególne elementy i porównują pieśni renesansu.
tytuł autor rodzaj faktura utworu kto wykonuje
tytuł Już się zmierzcha Nieście chwałę mocarze
autor Wacława z Szamotuł Mikołaj Gomółka
rodzaj wokalny,świecki wokalny, psalm- uroczysta pieśń religijna
faktura utworu POLIFONIA HOMOFONIA
kto wykonuje chór mieszany chór mieszany
- Przypomnienie pojęć
POLIFONIA to wielogłosowa technika kompozytorska, polegająca na równoczesnym prowadzeniu kilku samodzielnych linii melodycznych czyli każdy głos prowadzi własną, samodzielną melodię HOMOFONIA jeden z typów techniki kompozytorskiej, eksponujący melodię ( zazwyczaj w najwyższym głosie), której podporządkowane są współbrzmienia harmonicznie pozostałych głosów
KARTA PRACY ...................................................... ( imię i nazwisko ucznia)
ZADANIE 1 WYBIERZ PRAWIDŁOWĄ ODPOWIEDŹ
- gdzie śpiewany jest utwór?
- kto wykonuje utwór?
- co wskazuje na to, że jest to pieśń religijna?
- w jakim języku wykonywany jest utwór?
- W kościele lub w katedrze
- W małym kameralnym pomieszczeniu, typu klasa lekcyjna
- Solista
- Chór męski
- Skoczny i wesoły rytm
- Tekst i wykonanie przypominające pogłos, echo
- Łacina
- Język polski
ZADANIE 2 UZUPEŁNIJ TEKST BRAKUJACYMI INFORMACJAMI W 313r.Edykt Mediolański (przyznający chrześcijanom wolność)zostaje wydany przez cesarza ...................................... Ośrodkami kultury muzycznej stają się wtedy :
Kantor pełni wówczs ważne role np.
Papież Grzegorz Wielki w VI/VII w (590-604) poleca dokonać .......................... utworów wykonywanych na nabożeństwach i zebrać je w tzw. ANTYFONARZ (śpiewnik kościelny).Zbiór tych pieśni nazwano............................
ZADANIE 3 WYBIERZ PRAWIDŁOWĄ ODPOWIEDŹ . MUZYKA CHORAŁOWA JEST:
JEDNOGŁOSOWA WIELOGŁOSOWA
METRYCZNA AMETRYCZNA
MELIZMATYCZNA NIEMELIZMATYCZNA ZADANIE 4 ROZPOZNAJ PO NOTACJI MUZYCZNEJ TYTUŁ I AUTORA PIEŚNI Wpisz te informacje we właściwym miejscu. ...........................................( tytuł utworu ) .................................... ( autor )
Tu zapis kilku taktów Gaude, mater Polonia
.............................................. ( tytuł utworu ) .............................................( autor )
Tu zapis kilku taktów Bogurodzicy
ZADANIE 5 UZUPEŁNIAJ W TRAKCIE SŁUCHANIA UTWORÓW Bogurodzica i Gaude Mater Polonia
- język
- rodzaj utworu
- wykonawca
- ilość głosów
- metryczność
- melizmatyka
ZADANIE 6 WYBIERZ Z PONIŻSZYCH PROPOZYCJI ODPOWIEDNIE WYRAZY I UZUPEŁNIJ BRAKUJĄCE MIEJSCA PODCZAS SŁUCHANIA UTWORÓW
Tytuły: Już się zmierzcha , Nieście chwałę mocarze
Rodzaj: wokalny,świecki ,psalm- uroczysta pieśń religijna
Faktura utworu: HOMOFONIA,POLIFONIA
Kto wykonuje: chór mieszany ,chór dziecięcy, chór żeński
Autor:Wacław z Szamotuł, Mikołaj Gomółka
tytuł................................................................. autor................................................................. rodzaj............................................................... faktura utworu...................................................... kto wykonuje........................................................ |